Rechtbank vernietigt stikstofbesluiten: veehouderijen en slachterij in onzekerheid

© RTV Utrecht
UTRECHT - Een domper voor zeventien agrarische bedrijven en een slachterij in de provincie Utrecht. De rechtbank Midden-Nederland heeft eerder genomen stikstofbesluiten vernietigd. De organisaties Mobilisation for the Environment en de Vereniging Leefmilieu hadden bij de bestuursrechter beroep ingesteld. De toekomst van de bedrijven, die allemaal in de buurt van beschermde en stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden liggen, is door het besluit van de rechter opnieuw onzeker.
Acht veehouderijen kregen van de provincie Utrecht een vergunning om meer melkkoeien te gaan houden in nieuwe, emissiearme stallen. Voor de berekening van de stikstofuitstoot gebruiken de provincies gestandaardiseerde emissiefactoren. In verschillende wetenschappelijke rapporten wordt de lagere uitstoot echter betwijfeld. De rechtbank vindt daarom dat eerst verder onderzocht moet worden of de standaarden juist zijn. Tot die tijd is onzeker wat de gevolgen zijn voor de Natura 2000-gebieden en staat niet vast of de uitbreiding van de acht bedrijven juridisch mogelijk is.

Bemesten en beweiden

De kern van de uitspraak zijn de emissies door het bemesten en het handhaven, zegt advocaat Valentijn Wösten van Mobilisation for the Environment (MOB). Er is al langer discussie over de vraag wanneer een veehouderij een natuurvergunning nodig heeft voor het bemesten van landbouwgrond, of voor het in de wei laten van vee. Het Adviescollege Stikstofproblematiek stelde in 2019 dat zo'n vergunning nooit nodig is. Volgens het adviescollege zijn koeien in de wei voor de stikstofuitstoot altijd beter dan koeien in de stal.
De rechtbank gaat daarin mee, maar wel met de kanttekening dat op ieder bedrijf moet worden onderzocht of er geen uitzondering is waardoor toch een vergunning nodig is. Het is nu onzeker of het 'beweiden en bemesten' op dertien bedrijven in de provincie door kan gaan.
"De provincie Utrecht heeft, net als de provincies Groningen, Brabant en Gelderland, haar plicht verzaakt en krijgt daarom een stevige tik op de vingers", stelt Wösten. "Het gaat niet om het sluiten van de betreffende bedrijven, wat ook niet de enige mogelijke uitkomst hoeft te zijn. Het gaat erom dat het stikstofprobleem wordt opgelost. Een groot deel van dat probleem is het uitrijden van de mest en als je dan vergunningen verleent moet je hele vergunningen verlenen en geen halve. De provincie sluit haar ogen voor de emissies door het uitrijden van de mest bij natuurgebieden".

Oostelijke Vechtplassen

Een van de bedrijven waarvan de vergunning op het spel staat, is een veehouderij in Westbroek. Volgens de natuurorganisaties moet dit bedrijf stoppen vanwege de overbelaste stikstofsituatie in het natuurgebied Oostelijke Vechtplassen. De provincie wijst erop dat compenserende maatregelen zijn genomen met natuurontwikkelprojecten in Tienhoven, Maarsseveen, de Westbroekse Zodden en de Molenpolder. De rechtbank vindt dat het niet duidelijk is wat de effecten daarvan precies zullen zijn en op welke wijze deze maatregelen bijdragen aan natuurherstel. Dit moet de provincie beter onderbouwen voordat gezegd kan worden dat de natuurvergunning van deze veehouderij kan blijven bestaan.

Slachterij IJsselstein

Een andere zaak betreft een slachterij in IJsselstein die in 2015 zelf melding maakte van stikstofuitstoot. Het bedrijf voldeed toen aan de regels, maar in 2019 heeft de Raad van State met terugwerkende kracht een streep gezet door het Programma Aanpak Stikstof (PAS), waardoor voor een geringe stikstofuitstoot toch een natuurvergunning nodig is.
De provincie heeft het bedrijf daarna niet stil willen leggen, omdat de gevolgen voor de slachterij te groot zijn. De rechtbank vindt dat de provincie niet alleen naar die gevolgen had mogen kijken, maar ook naar natuurbelangen. Dat moet de provincie nu alsnog gaan doen.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.