Bekende Utrechtse sterrenkundige Kees de Jager (100) overleden

De Jager promoveerde op onderzoek naar de waterstoflijnen in het zonnespectrum en zijn interesses verschoven later naar onder meer zonnevlammen en super- en hyperreuzen. In 1961 richtte hij het Laboratorium voor Ruimteonderzoek op. Hij was daar tot 1983 de eerste directeur. Het leidde onder meer tot de lancering van de eerste Nederlandse satelliet ANS.

Het sterrenkundig instituut Sonnenborgh werd tussen 1964 en 1977 door De Jager geleid. Daar kreeg hij vooral bekendheid door zijn zonne-onderzoek dat hij met professor Marcel Minnaert uitvoerde. Hij ontdekte dat zonnevlekken in feite heel hete plekken zijn die van invloed zijn op de atmosfeer van de aarde.

Daarnaast bekleedde hij ook diverse andere functies, zoals secretaris-generaal van de Internationale Astronomische Unie. Ook was hij president van het Committee on Space Research. Hij kreeg meerdere eredoctoralen en hij gaf tot op zeer hoge leeftijd talloze lezingen. Ook schreef hij tientallen boeken en honderden artikelen.

Emeritus hoogleraar Astrofysica en Ruimte Onderzoek Henny Lamers van het Sterrenkundig Instituut van de Universiteit Utrecht was vroeger leerling van Kees de Jager. Hij bewaart warme herinneringen aan zijn tijd met De Jager. "Kees was een ontzettend gedreven wetenschapper en heel vriendelijk mens. Hij was een goede docent en het was een plezier om met hem samen te werken", vertelde Lamers eerder tijdens de viering van de honderdste verjaardag van De Jager.

Maar hij bedacht ook het woord 'oerknal', herinnert Lamers zich. "Kees vond dat we overal Nederlandse namen voor moesten hebben. Het Engelse woord 'big bang' was bekend, maar Kees vond dat daar een Nederlandse benaming voor moest komen."

Afgelopen maand vierde Sonnenborgh museum en sterrenwacht in Utrecht de honderdste verjaardag van De Jager nog met een "online eeuwfeest". Meerdere onderzoekers kwamen toen vertellen over het beroemde zonne-onderzoek van De Jager dat in Utrecht plaatsvond. Ook werd een plaquette met een beeltenis van de sterrenkundige onthuld.

Schilling laat op Twitter weten dat De Jager op donderdagmiddag 27 mei in alle rust op zijn geboorte-eiland Texel is overleden. "De wereld is een bijzonder mens armer."

"Kees was een markante persoonlijkheid, een eminent sterrenkundige, een uitstekende bestuurder en een begenadigd spreker", laat astronoom en oud-leerling Frank Verbunt weten. "Als geboren Texelaar ongevoelig voor autoriteit en wars van nonsens, maar bovenal een zeer aimabel mens. Zijn grote kennis van zaken, gepaard met een sympathiek karakter en diplomatieke gaven zullen daarbij zeker een rol hebben gespeeld, evenals het feit dat hij als Nederlander vloeiend Frans, Duits en Engels sprak. Het stempel dat Kees op de sterrenkunde heeft gedrukt is niet meer uit te wissen."

Oud-directeur van Sonnenborgh noemt De Jager een vriendelijke, bescheiden man die altijd geïnteresseerd was in het wel en wee van anderen en iemand die altijd aanspreekbaar was. "Hij was een drijvende kracht om in de historische sterrenwacht van Sonnenborgh een publiekssterrenwacht en museum voor weer- en sterrenkunde te maken. (...) Kees stond niet alleen op de schouders van reuzen, hij was er zelf ook één."