Amersfoort is dit jaar even geen festivalstad: 'Een heel groot gemis'

Street arts festival Spoffin, het Smartlappenfestival, Lepeltje Lepeltje, Amersfoort Jazz en Gay Pride Amersfoort. Het is slechts een greep uit het rijke aanbod aan festivals in de stad. Dat Amersfoort bekend staat als festivalstad is niet echt bekend bij het grote publiek. Toch gaat de geschiedenis van het organiseren van festivals terug naar begin jaren zeventig. De komst van de Academie voor Kunst en Beeldende Vorming was hierin bepalend. "De stad was heel saai, maar door die opleiding kwamen veel creatieve mensen naar de stad", vertelt Alfred Konijnenbelt, artistiek leider van theaterfestival Spoffin.

De culturele initiatieven die toen opkwamen, vormden de opmaat voor festivals als Festival Traktor Tournee en Theater Terras. Konijnenbelt noemt ze de oermoeders van de festivals. "Waar we heel erg trots op mogen zijn, is dat we voortbouwen op de pioniers uit de jaren zeventig", vertelt cultureel organisator Floor Visser. Het is niet alleen de geschiedenis, maar ook de ambiance in de stad die Amersfoort tot een geschikte plaats maakt om festivals te organiseren. De omvang van de stad wordt als prettig ervaren, met de pleinen op korte afstand van elkaar, omringd door een vaak middeleeuwse bouwstijl. Konijnenbelt spreekt over "een ideaal decor."

Het kleinschalige karakter van Amersfoort maakt het bovendien makkelijker om iets te organiseren. Konijnenbelt: "Je hoeft maar een paar minuten over straat te lopen en je hebt al een paar organisatoren gevonden. Het schakelt dus heel snel. Je hebt snel iets voor elkaar. Mensen gunnen elkaar veel." Dat herkent Visser ook. "Als je iets moet regelen, ken je al snel iemand die het voor je kan doen."

Op de terrassen na blijven de pleinen in de historische binnenstad dit jaar leeg. "Een groot gemis", vindt de artistiek leider van Spoffin. Vorig jaar trok dit festival 32.000 mensen. "Festivals zijn een bindmiddel in de maatschappij geworden. Het zijn dingen waar mensen naar uitkijken. Waar ze elkaar ontmoeten. Waar ze vermaakt worden en geprikkeld worden." De vaste lasten die doorbetaald moeten worden voor Spoffin, zoals de medewerkers die in loondienst zijn, worden opgevangen door de jaarlijkse subsidie van de overheid. Geldproblemen spelen er dus niet.

Deze zomer wordt voor de komende vier jaar opnieuw bekeken welke festivals een financiële ondersteuning krijgen. Konijnenbelt is er niet gerust op dat de subisie er weer komt. "Als het goed gaat, bestaan we volgend jaar weer. Maar het kan ook zijn dat de overheid anders beslist. De signalen dat het heel erg krap gaat worden, zijn er volop. Ik maak me daar zorgen over."

Hoe de wereld er voor evenementen en festivals na 1 september uitziet? Niemand die het op dit moment weet. Tot die datum mag er niks georganiseerd worden. Konijnenbelt vindt dat jammer. "Alle wetenschappelijke inzichten zeggen dat het virus buiten vervliegt en er weinig kans is op besmetting. Ik zou dat heel graag vertaald willen zien in beleid voor evenementen buiten."

Toch biedt de 1,5 meter samenleving ook kansen, denkt cultureel organisator Visser. "Ik zie wel dat er steeds meer kleine initiatieven ontstaan. Dat biedt ook kansen. Bijvoorbeeld voor kleinschalige initiatieven. Voor plaatselijke talenten om weer dingen op te bouwen. Er is een soort reset nodig in hoe het kan en hoe het moet."